DE GESCHIEDENIS VAN HULPMIDDELEN VOOR SLECHTZIENDEN
Het gaat vooral om de geschiedenis van de loep, maar je zal merken: er zijn meer hulpmiddelen dan je denkt, zeker voor sterk slechtzienden !
MATIGE SLECHTZIENDHEID (ZICHT VAN 3/10 a 6/10)
LOEPEN WERDEN EERDER UITGEVONDEN DAN DE BRIL
1000
Ibn al Haitham, ook Alhazen genoemd, de Arabische arts die aan het hof van de Kalief van Egypte leeft, beschrijft voor het eerst dat een glazen halve bol een voorwerp kan vergroten. Hij schrijft het boek 'Kitab-al-Manazir' (in het latijn “Opticae thesaurus” ttz “schat der optiek”) of in het la. Hierin schrijft hij over de leer van het zien, breking en reflectie. Baanbrekend is zijn veronderstelling dat ogen gecorrigeerd kunnen worden door geslepen optische lenzen.
1240
Erazm Golek Vitello, vertaalt het boek van Ibn al Haitham uit het Arabisch naar Latijn. Zo kreeg West Europa toegang tot de uitvinding van de leessteen.
Franciskaner monniken zouden volgens het principe van Alhazen de eerste LEESSTENEN gemaakt hebben: bolle transparante licht gekleurde stenen met een vlakke onderrand die op het boek werden gelegd. Deze werden gemaakt uit “beryl”, een mineraal samengesteld uit aluminium-beryllium-silicaat. Het beryl is zeer hard en kon dus op vorm worden geslepen om zo lenzen te vervaardigen. Dit mineraal ligt aan de oorsprong van het WOORD “BRIL”, hoewel hier meer sprake is van een loep dan van een bril.
1267
Roger Bacon, een Engelse monnik, beschrijft in zijn Opus Majus, dat het plaatsen van glazen bollen op zijn boeken hem helpt met lezen en dat deze zeer goede instrumenten zouden kunnen vormen voor grijsaards en hen met zwakke ogen, zodat ook zij kleine letters op normale afstand kunnen lezen.
In de 13de EEUW begon men gaandeweg “leesstenen” in een handvat te monteren. De loep op steel ontstond, en van daaruit is dan ook de eerste bril ontstaan. Venetie was hier zeer belangrijk : De Venetiaanse glasblazers waren immers de enigen die wisten hoe je transparant glas moest maken. Het is mogelijk dat in die tijd ook al een soort brillen in gebruik waren in de Arabische wereld en in China, maar de gegevens daarover zijn ogal vaag.
Geleidelijk werden er meer loepen gemaakt, grotere en kleinere. Als de vergroting verhoogde, werd de DIAMETER VAN DE LOEPEN en het GEZICHTSVELD steeds KLEINER. Ook werd de WERKAFSTAND (de afstand tussen oog en loep en die tussen loep en object) kleiner worden. Een ander belangrijk gevolg van een hogere vergroting is dat er steeds MEER LICHT nodig is. Het is dus een feit dat naarmate de loepen meer vergroten er ook moeilijker mee te werken valt. Gouden regel was dus : VERGROOT NIET MEER DAN NODIG.
Pas in de 20° eeuw werd licht aan de loep toegevoegd: lichtloep. Met batterijen had je enige bewegingsvrijheid, maar het ging maar echt goed als de loep via een transfo aan het electrisch net werd aangesloten.
In de 21° eeuw ontstonden LED-lichtloepen : deze lichtjes verbruiken veel minder energie en konden met gewone batterijen gevoed worden. De design van de loepen werd ook belangrijk verbeterd: ze zijn minder opvallend en toch heel functioneel.
STERKE SLECHTZIENDHEID (2/10 ZICHT OF MINDER)
1829: BRAILLE
Braille is een speciaal voor BLINDEN ontwikkeld lees- en SCHRIJFALFABET. De Fransman LOUIS BRAILLE (1809-1852), die zelf op
3-jarige leeftijd blind was geworden, ontwikkelde en perfectioneerde dit SCHRIFT, tot het in 1829 als bruikbare methode gebruikt kon worden op het PARIJSE BLINDENINSTITUUT waar hij verbleef. Pas in 1854 werd het echter officieel als alfabet geaccepteerd.
Waarschijnlijk had Braille het idee voor een reliëfalfabet van een Franse militaire uitvinding uit 1819. De artillerieofficier Charles Barbier ontwikkelde het 'nachtschrijven', een systeem van twaalf puntjes waarmee ook 's nachts boodschappen konden worden doorgegeven.
Braille is een zogenaamd RELIËFALFABET; de letters en andere aanduidingen worden door middel van puntjes in het papier gedrukt, zodat er een kleine verhoging voelbaar is, die met de vingertoppen 'gelezen' kunnen worden
OP HEDEN: weinig of geen braille meer dankzij de vooruitgang van de moderne electronica:
-VIDEO-CAMERA’S:
-
electronische loepen kunnen meer vergroten dan optische loepen: tot 10 keer – ze kunnen ook de letters “negatief” zetten, dwz: witte letters tegen zwarte achtergrond, wat voor veel slechtzienden beter is
-
TV-loepen vergroten de te lezen teksten nog meer via een video-camera op uw eigen TV: nog sterkere vergrotingen kunnen gehaald worden (tot 80 keer) , met nog een redelijk overzicht (beter op grote TV –schermen)
-SPRAAKTECHNOLOGIE HELPT OOK SLECHTZIENDE:
-
sprekende klokken en wekkers
-
voorlees-systemen : gesproken krant / gesproken boek