degeneratieve ziekte van het centraal zenuwstelsel

PARKINSON : IS DE RETINA EEN BIOMARKER?

Parkinson is een relatief frequente degeneratieve ziekte van het centraal zenuwstelsel.  Typisch is dat het een progressieve ziekte is met  selectief verlies van zenuwcellen, die dopamine gebruiken als neurotransmitter  (lees: prikkelstof) .   Die zenuwcellen komen vooral in de substantia nigra voor in de hersenen, maar ook in het netvlies.  Logischerwijze zijn er dan ook zicht klachten bij parkinson-patienten:   verminderd zicht, vermnderde contrastgevoeligheid , verminderd gezichtsveld, minder goede perceptie van beweging,  kleurenzichtstoornissen en visuele hallucinaties (door slechte verwerking van de visuele informatie ) .    De visuele hallucinaties zijn vrij typisch voor parkinson ! 

 
Recent werd het mogelijk om met een speciaal toestel  (= OCT )   snel, zonder rontgenstralen en zonder belasting van de patient  een duidelijk  bilan op te maken van de zenuwcellen in het netvlies en hun uitlopers in de zenuwvezellaag.   De zenuwcellen, die dopamine gebruiken, komen voor  in de binnenste nucleaire laag en in de binnenste plexiforme laaag van de retina. Als de dopamine-zenuwcellen verminderen is dit te zien door verdunning van de cellagen en ook door de verdunning van de zenuwvezellagen.  Er werd uitgebreid onderzoek gedaan om te weten hoeveel dikte-variatie er normaal is  in een gewone groep patienten van dezelfde leeftijd. Dit werd  thv   het centraal deel van het netvlies ("de maculaire kubus" )  gedaan voor wat betreft de cellagen en rond de oogzenuw gedaan voor wat betreft de  zenuwvezellagen.

Volgende testen kunnen gedaan worden:
1)  Is dikte van cellaag en zenuwvezellaag  normaal  
2)  Neemt de cellaag en zenuwvezellaag (snel) af bij een controle onderzoek na 6 maand


Wat leerden we tot nu toe :

-De verdunning van de zenuwvezellaag  lijkt significant verbonden te zijn  met het verschijnen van  visuele hallucinaties en lijkt gecorreleerd met duur en  ernst van de parkinson ziekte.  Het netvlies is dus inderdaad een biomarker voor de progressie van parkinsoen en voor  het risico op visuele hallucinaties
-Glaucoom (te hoge oogdruk) kan ook  de zenuwvezelbundel aantasten.  Daarom moet ook steeds de oogdruk gemeten worden bij een Parkinson patient
 
Wat kan de oogarts nog meer doen, dan zenuwvezel laag en maculaire cellaag te screenen?

-Zicht optimaliseren met bril
-Contrast  verhogen , door
sneller cataract  te opereren, omdat dit ook een reden is van contrast verlies
aanraden van meer licht te gebruiken
aanraden om de krant te lezen op een  Ipad   (geeft een beter wit / zwart contrast  // kan ook zorgen voor vergroting)
-Sneller glaucoom behandelen om de zenuwvezellaag niet nog meer in het gedrang te brengen
-De leeftijd en zenuwmedicatie geven gemakkelijk droge ogen. Bij Parkinson gaat de patient ook minder knipperen, wat de droge ogen nog verergert. Hiervoor kunnen kunsttranen helpen


KOSTPRIJS OCT ONDERZOEK  :   40 €   - niet terugbetaald voor de indicatie  Parkinson