"leesproblemen door letterverwisselingen"

DYSLEXIE : EEN PROBLEEM VAN VERKLANKING

WAT

Kinderen met  DYSLEXIE  hebben heel speciale problemen met het LEZEN.
Zij verklanken geschreven taal moeilijker:  letterverplaatsingen, letteromkering (=bvb geen verschil tussen b en d), klankverwisselingen (bvb eu en ui), woordomkering, woorden overslaan of toevoegen.  VB : een kind met dyslexie kan voor : 'Het paard holt hard door' lezen of schrijven: 'De praat olt hard boor' en voor : 'Poets altijd flink uw tanden': 'Poes aletijd vlik uuw danden'.  Het is duidelijk dat een juiste verklanking nodig is, om de tekst te begrijpen. De kinderen met dyslexie hebben dus ook problemen met het begrijpen van geschreven tekst. 

Kinderen met  DYSORTHOGRAFIE  hebben problemen met het SCHRIJVEN en het SPELLEN. Dyslexie en dysorthografie komen bijna altijd samen voor en meestal gebruikt men alleen de term dyslexie om beide stoornissen aan te duiden. Ook andere afwijkingen kunnen zich voordoen bij dyslexie: motoriekstoornissen (van lelijk schrijven en tekenen, tot zeer onhandig), slecht ruimtebesef (verwarring begrippen links, rechts, onder en boven) en slecht tijdsbesef (uren van de dag / dag van de week / maand).

FREQUENTIE

Het aantal kinderen dat op de school min of meer problemen heeft met lezen en spellen wordt op 4 a 10 % geschat.
Ongeveer een kwart van hen heeft dyslexie.

OORZAKEN

De oorzaken van dyslexie zijn nog niet volledig gekend. Kinderen met DYSLEXIE hebben in ieder geval GEEN intelligentieprobleem. Bewijs:  ze hebben geen problemen met rekenen.  Hun moeilijkheden vertonen meestal wel een nauwe samenhang met taalproblemen en taalstoornissen. Veel dyslectische kinderen hadden reeds in de kleuterschool moeite met verhaaltjes te vertellen of na te vertellen, gedichtjes op te zeggen, zinnen te vormen of na te zeggen. Ook articulatieproblemen beschikken voor op dyslexie. Het is geregeld een familiaal probleem, zodat enige  erfelijkheid  wordt vermoed (zelfs geslachtsgebonden erfelijkheid: Dyslexie komt bij jongens vier maal zoveel voor als bij meisjes). Dat het vooral bij linkshandigen voorkomt, laat vermoeden dat er een verkeerde dominantie in de hersenen als oorzaak naar voor moet geschoven worden. Kinderen met ontwikkelingsvertraging, geboortetraumata (mijn kind werd "blauw" geboren) en gehoorsstoornissen hebben meer kans op dyslexie! Is ook het rekenen slecht , dan is er eigenlijk geen sprake van dyslexie. Het kan dan het gaan om concentratiestoornissen (hyperkinetische kinderen, die steeds verstrooid zijn) of te weinig motivatie (tot zelfs depressie, omwille van het uitblijven van resultaten, spijts de inspanning).
Soms moet je gewoon aanvaarden dat uw kind maar een middelmatige intelligentie heeft en daardoor (veel) extra begeleiding nodig heeft ! 

Recent wordt gedacht aan stoornissen in de klein hersenen (cerebellum) , als oorzaak voor dyslexie. De klein hersenen staan ook in voor het evenwicht. Van daar dat sommige revalidatie-centra ook evenwichtsoefeningen geven, om de klein hersenen te trainen, wat dan ook het lezen ten goede komt. 

THERAPIE

Logopedie en ortopedagogie zijn de hoekstenen van de behandeling. Geregeld kan een oogarts ook wat helpen met brilcorrecties.  Andere therapien scoren meestal niet zo goed, zoals kine, medicatie, homeopathie en gekleurde brillen, hoewel er uitzonderingen zijn, die toch goed geholpen worden door deze behandeling.

MEER UITLEG

Omdat het een educatief probleem is wordt best de CLB-instanties verwittigd. Zij stellen de diagnose en gaan meestal naar een logopediste  verwijzen. Nog sneller kunt u geholpen worden, als u rechtstreeks een logopediste raadpleegt en als u hem/haar vraagt of zij de diagnose dyslexie kan stellen. Als uw kind meer dan 1 jaar achterstand heeft op zijn leeftijdsgenoten, wordt de logopedische training zelfs terug betaald. Logopedie kan het probleem niet oplossen, maar wel compensatie-mechanismen aanreiken.
Hiervoor bestaat geen standaardbehandeling, maar meestal probeert men het volgende:

a) Dyslexie is een zekere mentale slordigheid. Oefeningen om  ordevol  te lezen helpen !
b) Ook goede  articulatie  kan bijdragen om het probleem in te dijken.
c) Als 1 van de ouders zelf ook dyslexie hebben, kan men proberen te achterhalen, welk compensatie-mechanisme gebruikt wordt

OOK DE OOGARTS KAN BIJDRAGEN IN BETER LEZEN

Sommige  oogafwijkingen  kunnen het lezen verstoren. Hiervoor kan een bril voorgeschreven worden (m.a.w.: Hoe  beter het kind ziet, hoe beter het leest). Bij iedereen kan echter een leesbril overwogen worden: dit is een +1 correctie bijgeteld bij  de vertecorrectie, wat helpt om teksten groter te maken, wat een betere onderscheiding van de letters toelaat (belangrijk voor beginnende lezers). Een bril vervangt echter nooit training ! Ogen worden niet slechter door het dragen van een bril ! 
    
Als de tekst " door mekaar  " gaat lopen na enige tijd, kan dit soms wijzen op een begeleidende convergentiezwakte (lezen vraagt immers convergentie: het naar binnen draaien van beide ogen om te fixeren op een tekst dichtbij).
Hiervoor kunnen convergentieoefeningen uitgevoerd worden en als het heel slecht gaat kan de convergentie geholpen worden met prismaglazen (alhoewel dit meestal slechts tijdelijk goede resultaten geeft). De eenvoudigste oplossing is: 1 oog afdekken tijdens het lezen  (via plakker op binnenzijde van leesglas). Beste lees je met het dominante oog. Dit is het oog dat je gebruikt om door een buis te kijken.   
    
Bij kinderen waar ook  lichtschuwheid  op de voorgrond staat, moet gedacht worden aan een "Irlen-syndroom".
Dit kan opgevangen worden met contrastverlagende glazen (blauw of paarse tint), die soms het lezen spectaculair kunnen verbeteren ! Het dient wel gesteld te worden, dat een duidelijk Irlen syndroom niet zo frequent voorkomt.

EVOLUTIE

Omdat dyslexie niet kan genezen worden, is dit een probleem, die een patient zijn hele leven kan parten spelen. Als hij of zij er echter in slaagt compensatie-mechanismen aan te leren, valt het veel minder op in de volwassen wereld.  Volwassenen kunnen ook nog baat hebben van logopedische training.
Volgende studie adviezen kunnen gegeven worden:

- Beste studierichting: wiskunde
- Vraag mondelinge i.p.v schriftelijk examen
- Spellingscontrole door computer kan helpen, als er ook dysortographie is.  

 Meer tips vindt u op het internet: www.woordblind.nl.