OGEN EN SPORT
THEORIE
20 a 30 % van de mensen, die sporten hebben een correctie van de ogen nodig. Sommige sporten vragen ook bescherming van de ogen! 27% van alle oogletsels komen voort uit sportongelukken. 40% daarvan betreffen kinderen onder de 18 jaar, die een gewone bril of contactlenzen dragen. Vele van deze blessures zijn te voorkomen door een aangepaste bril te dragen!!
CORRECTIE VAN DE OGEN
Dat een goed gezichtsvermogen een positieve invloed heeft voor de sportieve prestaties, ligt voor de hand. Via onze ogen bereikt ons ongeveer 90 % van alle informatie die ons omringt. In het verleden is hier al regelmatig onderzoek naar gedaan, waarvan de resultaten dit bevestigen.
Toch is het belangrijk een aantal punten nog eens op een rijtje te zetten en zich te realiseren dat:
* Het zien van CONTRASTEN tussen object en achtergrond vaak essentieel is tijdens vele spelsituaties en verlichtingsomstandigheden. Kleurwaarneming, zicht en dieptezicht is daarom zeer belangrijk ! Zo kan je ook een snelle blikverschuiving zien van je tegenstander, zodat je kan verwachten waar hij de bal zal richten !
* De KLEURWAARNEMING bij ongeveer vijftien op de honderd sporters gestoord is. Het betreft bijna altijd mannen. Dit probleem kan niet opgelost worden !
* Één op vijf ONVOLDOENDE SCHERP ZIET en daardoor zijn of haar beschikbare energie niet optimaal benut. Oorzaken: bijziendheid, verziendheid en astigmatisme. Dit kan opgelost worden met bril of contactlenzen. De dagelijkse bril is meestal niet aangepast aan de sport (schuift te gemakkelijk af / is breekbaar)
* Het dragen van CONTACTLENZEN in plaats van een bril tijdens de sportoefening vaak ideaal is, vooral bij contactsporten. Ook bij sporten, die in aanraking komen met veel stof of zweet, zijn contactlenzen nuttig. De knipperbeweging maakt zoals een ruitenwisser de lenzen steeds. Contactlenzen garanderen bovendien een onbelemmerd gezichtsveld en geven een grotere bewegingsvrijheid. Lenzen zijn dus niet alleen esthetisch nuttig maar laten uw functionaliteit toenemen. Alleen als er teveel stof vrij (ook bij veldcros) komt moeten ook contactlens-dragers een beschermbril dragen
* De samenwerking van de ogen wat betreft de oogspieren en oogstand bij één op de vier sporters niet ideaal is, hetgeen gevolgen kan hebben voor het afstandschatten (DIEPTEWAARNEMING). Van sommige personen kan je zo vooraf weten dat ze nooit een topniveau zullen halen als tennisser, basketter, voetballer, hoe sterk ze ook gemotiveerd zijn. Dieptezicht kan niet geoefend worden. Het is daarom goed om een jeugdspeler te screenen op dieptezicht !
BESCHERMING
* WIND EN RONDVLIEGENDE VUILTJES kunnen zeer storend zijn. Vanaf een snelheid van 10 km/u heb je een bril nodig die je ogen beschermt. Deze bescherming is ook voor lensdragers een must.
* IMPACT-BESCHERMING tijdens sport een belangrijke plaats verdient omdat veel oogblessures gemakkelijk voorkomen kunnen worden. Eerst en vooral heb je de impacten door de BAL: Risicosporten zijn onder andere: squash, racketbal, badmington, ijshockey, golf . Het te bespelen object is daar vrij klein zodat het niet opgevangen wordt door de oogkas, maar rechtsstreeks tegen het oog kan slaan.
Daarnaast het je de IMPACTEN OP DE BRIL, bij brildragers. In dit opzicht zijn gevaarlijk: voetbal, rugby, hockey, basketbal, squash, tennis, handbal, volleybal, judo, gevechtssport, … Niet aangepaste brillen kunnen immers het aangezicht en de ogen kwetsen bij een aangeschoten bal of slag ! Kies voor zachte, flexibele monturen en onbreekbare glazen.
* Bescherming tegen FEL LICHT vermoeit de ogen veel minder, wat uw prestaties ten goede komt ! De lichtomstandigheden kunnen wel snel veranderen (oa bij skien). Zo kan je andere kleurfilters nodig hebben: donker bruin bij fel licht / oranje of gele filter bij mist. Een bril met wisselbare glazen biedt dus een nog groter gebruikscomfort. De glazen kunnen aangepast worden aan de weersomstandigheden of aan de sport die je beoefent:
Ø Geel = mist / nachtblindheid
Ø Oranje = wisselvallig weer / golf
Ø Robijn rood = alle weertypes / golf
Ø Grijs / bruin = zon
Ø Spiegel = water en bergen
Ø Polaroid filter: schitteringen op water-oppervlak
* BESCHERMING TEGEN UV: We weten allemaal dat we de huid moeten beschermen tegen de zon, zeker op hoge hoogte. Het zelfde geldt voor de ogen. Wintersporters (Ski, snowboard, sneeuw scooter, kite-snow, bergbeklimmen, trekking) moeten dus speciaal aandacht geven aan de UV-filter van hun bril. In speciale omstandigheden (bvb op gletsjers) bestaan er zelfs speciale gletsjer brillen, die de neus mee beschermen, bij middel van een speciaal neus-stuk.
* ZWEMMERS beschermen best hun ogen tegen bacteriën en chloor. De oogschelpen moeten daarom goed verstelbaar zijn en goed afsluiten met huidvriendelijke silicone. Antifog glazen beletten aandamping. De glazen in uw zwembril bestaan ook met correctie. Je kunt ze zelfs op maat krijgen met een verschillende correctie rechts en links ! Als je veel buiten zwemt, hebben de glazen best ook een UV-filter, omdat de UV straling op water beschermt. Er bestaan ook hydrodynamische competitis-brillen op sterkte. Kostprijs: vanaf 20 € - op sterkte.
* DUIKERS: Een goed passend masker beschermt uw ogen tegen het verontreinigde (zout) water. Om te weten of je masker past en lekdicht is, plaats je het masker tegen je gezicht, je ademt in via de neus en houd je adem in: Als het masker aan je gezicht blijft kleven wanneer je het loslaat, is het lekdicht. Duikmaskers met brilcorrectie bestaan, zowel met verte-zicht als dichtbij zicht. Dit laatste is vooral nodig na de leeftijd van 40 jaar ! Dichtbij zicht heb je nodig om je dieptemeter te kunnen aflezen bvb ! Je kunt nog verder gaan om je zicht te verbeteren onder water : er bestaan panoramische maskers, die het gezichtsveld vergroten met 30 %. Een transparant gelaatsdeel in silicone verhoogt de lichtinval bij grote dieptes !
* WATERSPORTERS (Waterski, jetski, surfen, kite-surfen, rafting, zeilen,…) kunnen een bril kwijt raken “in action”. Dat een bril blijft drijven is een belangrijk voordeel in dergelijke situaties ! Er bestaan ook speciale koordjes die blijven drijven en uw bril beletten van naar de bodem te zinken, als hij in het water valt.
* VISSERS: Een zonnebril met polaroid filter beschermt tegen schitteringen op water-oppervlakken. Een UV filter is ook zeer belangrijk aan de waterkant, omdat het UV licht ook weerkaatst op het water, en dus in hogere mate aanwezig is. Voor de 40-plussers bestaan er ook dergelijke zonnebrillen met een leessegment, zodat je gemakkelijker het aas aan de haak kunt aanbrengen en je vis kunt onthaken !
* MOTORIJDERS : Ipv een beschermbril onder de helm te dragen kan je ook een bril over de helm dragen. Zo raken je oren niet in de knel
* SNOOKERBRIL: Als je biljart, kijk je door het bovenste van je bril. Meestal zit daar ook de montuur. Er bestaan nu montuurloze brillen met grote glazen, zodat je ook nog door je correctie kijkt, als je vooroverbuigt voor een meesterstoot !
WAT KAN UW OOGARTS VOOR U BETEKENEN OP GEBIED VAN SPORTBRILLEN ?
* Screening op de hiervoor beschreven onvolkomenheden (zicht / kleurenzicht / dieptezicht) en u daardoor helpen beter, veiliger en prettiger uw sport te beoefenen. Hij kan u ook bepaalde sporten afraden !
* U de juiste bril of contactlens aanmeten die bij de sportbeoefening aan de hoge eisen van comfort en optimaal zien, voldoet. Contactlenzen nemen hier een bijzondere plaats in, zoals reeds gezegd, vooral de zachte. Men spreekt van sportlenzen. Wat zijn hun voordelen.
- zachte contactlenzen blijven zeer goed op hun plaats. Beter dan bril of harde contactlenzen.
- een zachte contactlensdrager wordt minder gestoord door stofjes, dan een harde contactlensdrager
- zijn onmiddellijk comfortabel
* Als u niet graag lenzen draagt, kan ook laserbehandeling uw oogcorrectie wegwerken.
Zo hoeft u geen optische correctie niet meer . Zonnebrillen en protectie brillen zijn natuurlijk wel nog nodig !
* Adviseren met betrekking tot voorkomen van oogblessures. Bij sommige sporten zoals squash, racketbal of geweldadiger contactsporten (ijshockey/ boksen) is het belangrijk speciale oogbeschermers te dragen. Jaarlijks worden in België en Nederland minstens 5 000 oogblessures veroorzaakt door sporten zonder oogbescherming en een flink aantal hiervan met ernstige gevolgen. Vooral squash en golf zijn zeer gevaarlijke sporten voor de ogen, omdat het kleine balletje, dat snelheden van 200 km/h kan halen, net in de oogkas past en zo het oog zwaar kan kwetsen !
SPECIFIEKE TIPS
-Polycarbonaat glas is het optimale veiligheidsglas.
-neem de montuur niet te klein, anders kan die ook in de oogkas geduwd worden
* Een goede raad: Sportbrillen zijn tegenwoordig zeer modieus. Laat u echter goed adviseren bij de aankoop. Het kan immers zijn dat je een heel mooie bril koopt, maar dat die technisch niet zo goed past. De vragen, die moet stellen , zijn de volgende:
- is de montuur licht en breukvast ?
- zijn de glazen breukvast en krasvast ?
- is er een voldoende breed gezichtsveld ?
- heeft de bril flexveren met elastische verstelbare einden
- zijn de glazen ontspiegeld, zodat hinderende reflecties kunnen opgevangen worden (zowel buiten als in sporthallen ! ) ?
- zijn er elastische banden aan de veren, zodat uw hoofd niet gekwetst wordt bij een zijdelingse impact ?
- is de neusbrug zacht ?
- is er een ventilatie systeem, zodat de bril niet aandampt bij zweten
- Is de UV filter aangepast
- Blijft de bril drijven, als je wil watersport beoefenen
- Polaroid filters werken hinderende reflecties op wateroppervlakken weg, wat zeilers en surfers weten te waarderen