MACUGEN EN LUCENTIS -  NIEUWE BEHANDELING VOOR
NATTE LEEFTIJDSGEBONDEN MACULA-DEGENERATIE

 

WAT IS DE MACULA?

De  macula  is de  centrale zone in  het netvlies. Dit vlies ligt tegen de binnenzijde van de oogbol. Die centrale zone zorgt voor het scherpe zicht, wat oa nodig is om te lezen en voorwerpen te herkennen. De zijkant van het netvlies dient alleen om beweging en grove omtrekken te zien. De macula is dan ook het "oog in het oog". Het centrum van de macula noemt “de fovea” en zorgt voor het scherpste zicht !

HOE KAN DE MACULA AANGETAST WORDEN?

De aantasting gebeurt door leeftijds-gebonden slijtage. Die slijtage gebeurt niet door teveel lezen of TV kijken en ook  niet door slecht licht. Factoren die wel een rol spelen:  slagaderverkalking  ( roken verhoogt daarom de kans 3X)  / veel alcohol is belastend /  fel zonlicht . Sneller een zonnebril  dragen kan dus preventief werken. Liefst vraag je een zonnebril met blauw filter, bvb serengeti, die het hoog energetische blauwe licht uitfiltert. Die slijtage kan soms vrij abrupt toenemen door ingroei van nieuwe bloedvaten vanuit het onderliggende vaatvlies, wat zelf uitgelokt wordt door de bestaande slijtagezones, die prikkelende stoffen ( “vasculaire endoteliale groeifactoren”) uitsturen naar het vaatvlies . Die ingroei resulteert vrij snel in lekkage en bloedingen, wat het zicht nog verslecht !  Uitzonderlijk kan de macula ook degenereren op jonge leeftijd. Meestal zijn er dan voorbeschikkende architectuurfoutjes in de isolatielaag aanwezig (oa bij hoge bijziendheid).
Wanneer er bloedvaatjes ingroeien spreken we van een “natte” macula-degeneratie. Indien er geen bloedvatiingroei is spreken we van “droge” macula-degeneratie. 
 

VERSCHIJNSELEN

De droge leeftijds-gebonden slijtage geeft progressief slechter zicht. Typisch hierbij is het zien van een donkere, niet bewegende  vlek centraal. Het netvlies aan de zijkant blijft goed zodat het oog NOOIT blind wordt. Ingroei van nieuwe bloedvaten  (de “natte degeneratie”) geeft plotse vervorming van rechte lijnen (goed te zien bij het bekijken van een kruiswoordraadsel of van de tegels op de vloer). Dergelijk kromzien is een alarmteken en noodzaakt een dringende oogarts-controle: nog dezelfde dag of ten laatste de volgende dag !. Regelmatige controles (3 à 4 x per jaar) zijn hoe dan ook aangewezen omdat een oogarts soms vroegtijdig kan vaststellen, dat er iets broeit. Bovendien kan hij u raad geven bij uw dagelijkse zicht- problemen:  goed licht bij lezen  (bvb een bureau-lamp)  / standloupes kunnen soms lezen weer mogelijk maken. ZIT DICHTBIJ TV (tot op 1 meter)). Het slechte oog afdekken, dat toch meer stoort dan helpt, kan een beter zicht geven bij TV kijken. 
 

BEHANDELING

Tegen de droge leeftijds-gebonden slijtage kan weinig of niks gedaan worden. Bepaalde vitamines (Luxan of Nutrof omega) kunnen de slijtage wat vertragen, maar dat is zeker geen wondermiddel. Alleen bij natte macula-degeneratie (=als er nieuwe bloedvaten onder het netvlies zitten), kan er een behandeling gebeuren, om het zicht te behouden. Verbeteren is soms mogelijk, maar niet de regel. Stabilisatie is reeds een groot succes, als je weet dat een natte macula degeneratie, normalerwijze snel zichtsvermindering geeft ! Verschillende mogelijkheden  in de behandeling:
als de bloedvaatjes niet pal centraal zitten  (= “als de fovea vrij blijft”) kan met klassieke  laser-behandeling (fel licht) de nieuwe bloedvaatjes toegeschroeid worden, wat vrijwel pijnloos is ,eigenaardig genoeg . Klassieke laser  kan  niet als de nieuwe bloedvaten wel  pal centraal zitten (onder de fovea)  , omdat dan ook de fovea uitgeschakeld wordt door de laser,met vermindering van zicht als gevolg.  Spijtig genoeg groeien de bloedvaten snel uit naar het midden en daarom is het zo belangrijk om er snel bij te zijn.
 We hebben sinds 2005 ook nog 2 behandelingen als de bloedvaatjes centraal zitten:
inspuiten in het oog van medicatie  (Macugen of Lucentis) die de ingroei van bloedvaten remt, omdat het de receptoren voor  de “vasculaire endoteliale  groeifactoren” blokkeert ! 
inspuiten van een kleurstof  (Visudyne) in een armader, die alle bloedvaten gevoelig maakt aan licht. Zo kan met heel zacht laserlicht toch selectief de bloedvaten onder het centrum van het netvlies uitgeschakeld worden zonder dat het bovenliggende netvlies aangetast wordt !  Andere bloedvaten zijn echter ook foto-gevoelig geworden. Daarom moet u 2 dagen uit het zonlicht blijven of u zeer goed beschermen, wat deze behandeling wel meer belastend maakt ! 
U begrijpt dan ook dat het heel belangrijk is voor de behandeling om die eventuele bloedvaten op te sporen en indien ze aanwezig zijn, ze ook precies te localiseren. Dit gebeurt via inspuiten van een speciale kleurstof  (fluoresceine) in een ader van de arm, waarna foto's van het netvlies gemaakt worden ("fluografie"). Indien behandeling niet kan,(oa omdat het zicht reeds sterk verminderd is)  kan nog hulp verwacht worden, van speciale  loupes en loupe-brillen.   Het liefst doen we dat, als het proces (spontaan) uitgedoofd is. Uw oogarts kan u ook hierbij raad geven. Slecht zicht door maculaproblemen geeft snel belangrijke invaliditeit qua lezen en tv kijken , hoewel de patient zich in het dagelijks leven nog goed kan behelpen, omdat het zijzicht niet aangetast wordt.
 

PLOTS ZIEN VAN KROMME LIJNEN IS EEN ALARMTEKEN EN NOODZAAKT EEN ONMIDDELIJKE RAADPLEGING BIJ EEN OOGARTS 

MEER INFORMATIE OVER  BEHANDELING MET MACUGEN / LUCENTIS:

WAT DOEN MACUGEN EN LUCENTIS?

Macugen (Pegaptanibnatrium) en Lucentis (Ranibizumab) zijn medicaties, die in het oog zelf  (“intravitreaal”) ingespoten worden,   voor de behandeling van de natte vorm van leeftijdsgebonden maculaire degeneratie ( AMD).  De inspuiting brengt  het geneesmiddel tot achterin het oog, waar het nodig is.  Macugen en Lucentis remmen namelijk de “vasculaire endoteliale groeifactoren” (cfr supra), die het sleutelsignaal zijn die abnormale bloedvaten doet groeien,  lekken en bloeden. Macugen werkt meer selectief  tov 1 bepaald sleutelsignaal , terwijl Lucentis meerdere sleutelsignalen remt. Dat maakt dat Lucentis wat krachtiger werkt, maar ook meer nevenwerkingen heeft, thv het oog en zelfs buiten het oog . Die zelfde sleutelsignalen zorgen immers ook voor groei van bloedvaten in normale herstel-processen in het lichaam ! Ook zenuwcellen (oa in het netvlies) hebben die sleutelsignalen nodig voor hun gezondheid, zeker als er zuurstof-nood is. In technische termen spreken we van “neuro-protectie”.  Bijgevolg: Selectiviteit geeft meer veiligheid ten  koste van ietwat efficientie. Macugen is zeker te verkiezen als er zuurstof-nood is in het netvlies  (te verwachten indien het netvlies ook trombose of diabetes letels vertoont ! ). Uw oogarts zal kiezen welk product voor uw probleem het beste is !  Meestal kiezen we voor LUCENTIS, omdat dit minder moet toegediend worden: oplaaddosis van 1 spuit per maand 3 keer en nadien als  het vocht terugkomt. Macugen moet blijvend toegediend worden om de 6 weken , wat meer belastend is !
Door de groei van bloedvaten  te remmen kunnen  Macugen en Lucentis verdere achteruitgang van het zicht afremmen, wat met studies bewezen werd. Soms kan het zicht zelfs iets verbeteren. Deze injecties dienen wel om de 6 weken herhaald te worden (= dit is 9 X per jaar)  en dit gedurende vele jaren. Het is immers reeds herhaaldelijk aangetoond dat als je na 1 of 2 jaar stopt, de aandoening na enkele maanden weer opflakkert met verdere zichtsvermindering als gevolg !  Daarom: Als u een afspraak mist, neemt u daarom best opnieuw contact op met uw oogarts om een nieuwe afspraak te regelen ! Een regelmatige behandeling (om de 4 a 6w in het begin) met Macugen of Lucentis geeft u immers het maximale behandelingsvoordeel, zodat u langer zelfstandig kunt blijven functioneren. Het is in ieder geval bewezen dat herhaalde inspuitingen niet schadelijk zijn voor het oog. 
Over de loop van de jaren kan uw zicht toch traag verminderen. Het gaat dan niet meer om de snelle vermindering van  de natte  macula degeneratie , maar wel de trage vermindering door droge macula degeneratie. Als uw zicht minder  dan 1/10 wordt, is de behandeling met Macugen of Lucentis  niet meer zinvol en wordt ze gestopt  !

Hoe zult u de behandeling ervaren in de praktijk ?

 
 Macugen en Lucentis zijn geneesmiddelen, die in het oog zelf wordt ingespoten. Dit mag niet als uw oog ontstoken of besmet is. Meldt dus iedere ontsteking vooraf aan de dokter !  Dit gebeurt  in de operatiezaal, omdat steriele omstandigheden nodig zijn.  Het oog wordt vooraf goed ontsmet en daarna  goed verdoofd  zodat u bijna niks voelt van de prik. De procedure duurt 5 minuten en daarna mag u ommiddellijk naar huisn. Nadien moet u 1 week ontsmettende oogdruppels gebruiken (bvb Tobradex 4 X per dag gedurende 1 week ). Meestal worden volgende controle raadplegingen  gepland: na 1 a 2 dagen  en  na  1 maand (soms met nieuw  fluografisch nazicht of OCT onderzoek (“optische coherentie tomografie = soort echografie die de vochtuitstorting in het netvlies beoordeelt ) .  Herhaling is nodig voor beide producten:

 

KOSTPRIJS

De behandeling  (ingreep en medicatie) kost 700 € per behandelingssessie bij Macugen en 990 € bij Lucentis. Dit wordt integraal  terug betaald bij beide producten: u moet zelf bijna niks betalen voor deze behandeling. Alleen het verplichte OCT onderzoek wordt niet terugbetaald: 1° keer 75 €  en daarna 40 € bij terugkomend vocht.   Mogelijks zal dit in de toekomst ook terugbetaald wordt