GESCHIEDENIS VAN DE BRIL
Optische afwijkingen van de ogen zijn van alle tijden: iedereen moet aan 45 jaar een leesbril dragen. Het corrigeren van het zicht is dat niet.
EERSTE VERMELDING VAN EEN OPTISCH HULPMIDDEL
Keizer Nero zou in het oude Rome (= 75 jaar voor christus) doorheen een hol geslepen smaragd naar de gladiatoren gekeken hebben. Men vermoedt dat hij bijziend was. Dit is de oudste vermelding van een optisch hulpmiddel. Een bril kan je dit nog niet noemen. Het zou trouwens nog lang wachten zijn op echte brillen. Dat kunnen we ons nu niet meer voorstellen, des te meer daar iedereen aan 45 jaar een bril moet dragen, zoals in de inleiding gesteld. Had je die niet was dat het einde van uw carriere: Marcus Tullius Cicero, een Romeinse politicus, klaagt op 41-jarige leeftijd in een brief over de afname van het gezichtsvermogen . Hij schreef dat hem niets verder overbleef, dan zich door slaven te laten voorlezen. We noteren 65 jaar voor Christus.
LEESSTENEN
1000
Ibn al Haitham, ook Alhazen genoemd, de Arabische arts die aan het hof van de Kalief van Egypte leeft, beschrijft voor het eerst dat een glazen halve bol een voorwerp kan vergroten. Hij schrijft het boek 'Kitab-al-Manazir' (in het latijn “Opticae thesaurus” ttz “schat der optiek”) of in het la. Hierin schrijft hij over de leer van het zien, breking en reflectie. Baanbrekend is zijn veronderstelling dat ogen gecorrigeerd kunnen worden door geslepen optische lenzen.
1240
Erazm Golek Vitello, vertaalt het boek van Ibn al Haitham uit het Arabisch naar Latijn. Zo kreeg West Europa toegang tot de uitvinding van de leessteen
Franciskaner monniken zouden volgens het principe van Alhazen de eerste LEESSTENEN gemaakt hebben: bolle transparante licht gekleurde stenen met een vlakke onderrand die op het boek werden gelegd. Deze werden gemaakt uit “beryl”, een mineraal samengesteld uit aluminium-beryllium-silicaat. Het beryl is zeer hard en kon dus op vorm worden geslepen om zo lenzen te vervaardigen. Dit mineraal ligt aan de oorsprong van het WOORD “BRIL”.
1267
Roger Bacon, een Engelse monnik, beschrijft in zijn Opus Majus, dat het plaatsen van glazen bollen op zijn boeken hem helpt met lezen en dat deze zeer goede instrumenten zouden kunnen vormen voor grijsaards en hen met zwakke ogen, zodat ook zij kleine letters op normale afstand kunnen lezen.
BRILLEN = hulpmiddelen waarbij de tekst vrijblijft om te schrijven en waarbij minstens 1 hand vrij bleef om te werken
950
In China werden speciale edelstenen in een raamwerk geplaatst. Door de vergroting kon je beter lezen
13de EEUW
Men begon men gaandeweg “leesstenen” in een handvat te monteren. Men vermoedt dat de eerste bril rond 1285 in Venetië, centrum van de toenmalige glasindustrie, is ontstaan. De Venetiaanse glasblazers waren immers de enigen die wisten hoe je transparant glas moest maken. Het is mogelijk dat in die tijd ook al een soort brillen in gebruik waren in de Arabische wereld en in China, maar de gegevens daarover zijn nogal vaag. Hoe dan ook : in de dertiende eeuw werd de eerste bril geboren, en meteen ook het beroep van brillenmaker. Het begin van een lange geschiedenis…
1305
Alessandro della Spina, een Franciscaner monnik uit het klooster van Pisa, is als één van de eersten in staat om zelfstandig een bril te maken. Maar mogelijk komt de eer toe aan Salvarino d'Armati, die in 1317 overleed en in de kerk van Santa Maria Maggiore in Florence werd begraven; op zijn graf staat vermeld, dat hij de uitvinder van de bril is geweest.
De vorm van deze oudste brillen is als volgt: de brilleglazen zijn in een dikke ring, eerst van ijzer, later van hout of hoorn, gevat, die op één plaats een uitsteeksel of steel heeft; de uiteinden hiervan worden met behulp van een nagel (niet) als een soort scharnier aan elkaar verbonden: nietbril .
1352
schilderij, gemaakt door Tommaso da Modena, te bezichtigen in de San Nicolokerk in Treviso, dichtbij Venetië. Hier zie je de eerste afbeelding van een bril met convexe (= vergrotende) glazen voor dichtbij. Op dit portret zien we Kardinaal Hugo de Province met zijn “nietbril”)
VERBETERINGEN = Omdat de bril zo onmisbaar was (mede door de uitvinding van de boekdrukkunst) , is deze uitvinding snel over een groot gebied verbreid en nog sterk verbeterd:
1404
De beugelbril is een technische verbetering op de instabiele nietbril: de 2 glazen worden door een soort boog verbonden. Deze bril is te zien op een schilderij van Konrad von Soest.
1420 tot 1700
De mutsenbril, een metalen bril die aan een hoofddeksel wordt bevestigd, komt in zwang. Deze bril wordt vooral door vrouwen gedragen en maakt dat de handen helemaal vrij zijn
1430 tot 1950
Het monocle, een verdere ontwikkeling van de leessteen wordt pas in de 16e eeuw gebruikt. Het glas wordt tussen wang en wenkbrauw geklemd. Ook zo zijn de handen vrij. Later wordt de monocle een echt modeverschijnsel.
1600 tot 1850
De knijpbril, Pince nez, die een veerconstructie boven de neus van ijzer of koper heeft, wordt in zeer veel uitvoeringen gemaakt.
1715
Het Lorgnon, ook wel 'schaarbril' of lorgnet genoemd, is eigenlijk een stokje met twee glazen. Soms kunnen ze als een schaar sluiten, om minder plaats in te nemen. De lange steel is handig om niet te veel met de hand in het gezichtsveld te zitten.
1728
Scarlett, een Engelse brillenmaker, doet een geweldige uitvinding: hij vindt de “brilveren” uit waarmee de bril stevig tegen het hoofd geklemd wordt en bovendien op de oren steunt. De moderne bril is geboren
1900
Een bril dragen werd aanvankelijk beschouwd als een symbool van kennis en wijsheid (bvb bij de mandarijnen, de hoogwaardigheidsbekleders in China) . Later veranderde de sociale status van de bril en legde hij vooral de nadruk op het lichamelijk gebrek, in die mate dat het in bepaalde kringen taboe was om in het openbaar een bril te dragen.
1950
Brillen worden meer en meer verspreid, omdat verkeer en computergebruik intenser wordt. Beide activiteiten vereisen een zo goed mogelijk zicht
1980
Er komt een ultralicht metaal voor brilmonturen: Titanium.
HEDEN
In de brilmode is er een zeer grote diversiteit aan materialen, uitvoeringen, merken, ontwerpen en stijlen. De nieuwe generatie brillen accentueren uw gezicht en persoonlijkheid. Ze vertegenwoordigen een 'lifestyle' en zijn een onmisbaar attribuut geworden als kijkbril, zonnebril en zelfs als modeaccessoire.
In onze moderne samenleving is een bril niet alleen vanzelfsprekend geworden. Hij is gewoon niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Naast een optisch middel is het ook een volwaardig modeaccessoire geworden, onderhevig aan trends en terug te vinden bij de grootste modeontwerpers. Dat verklaart ook waarom we, vooral sinds de jaren '30, de meest uiteenlopende modellen, kleuren en stijlen van brillen zien, van klassiek tot trendy, van speels tot gewaagd.
De trends komen en gaan en komen terug:
Rond de 2° wereldoorlog werd het bvb weer hip om een monocle te dragen bvb
Rayban is het prototype van de bril uit de seventies, die weer hot wordt
OOK DE GLAZEN EVOLUEERDEN
-
13° EEUW: Convexe glazen bestonden het eerst, omdat iedereen die kon gebruiken voor het lezen vanaf 40 jaar
-
16° EEUW: Concave glazen voor bijzienden
-
18° EEUW: getint glas werd ingevoerd (vooral groen, blauw en geel) omdat men ondervond dat het licht op die manier werd gefilterd en minder schadelijk was voor de ogen. De eerste zonnebrillen!
-
EIND 18° EEUW: Bifocale glazen onstonden
-
20° EEUW: De komst van nieuwe kunststoffen in de 20e eeuw ontketenen een sensatie. De weg is gebaand voor serieproductie. Kunststofglazen zorgen ook voor een lager gewicht van de bril
-
1959 : uitvinding van het multifocale of progressieve glas